کالای متروکه در گمرک؛ مفاهیم و تعاریف
در فرآیند واردات کالا، اصطلاح «کالای متروکه» به کالاهایی اشاره دارد که پس از ورود به گمرک توسط صاحب کالا در زمان تعیین شده برای انجام تشریفات ترخیص مراجعه نشده یا مدارک و مستندات لازم را ارائه ندادهاند. بهعبارتی دیگر، وقتی واردکننده در مهلت مقرر نسبت به ارائه اسناد، پرداخت هزینهها، اخذ مجوزهای مربوطه یا پیگیری پروسه ترخیص کوتاهی کند، کالا به وضعیت متروکه دچار میشود. این پدیده در تمام گمرکهای زمینی، دریایی و هوایی رخ میدهد اما زمان مجاز نگهداری هرکدام متفاوت است.
تعاریف کاربردی در قوانین گمرکی
کالاهایی که وارد مرزهای گمرکی میشوند، باید مراحل قانونی ثبت، اظهار و ترخیص را پشت سر بگذارند. در صورت عدم مراجعه به گمرک ظرف مدت چهار ماه (برای گمرکهای زمینی و دریایی) و دو ماه (برای گمرک هوایی)، کالاها بهعنوان متروکه تلقی میگردند. در این وضعیت، گمرک حق دارد کالا را ضبط و تحویل فروش اموال تملیکی دهد.
دلایل اصلی متروکه شدن کالاها
- عدم ارائه مستندات معتبر: کاستی یا نقص در مدارک ترخیصی از جمله فاکتور، برگههای حمل یا گواهی مبدأ باعث تعویق ترخیص میشود.
- نداشتن مجوزهای لازم: برخی اقلام کالا برای ورود به کشور نیازمند مجوزهای تخصصی از مراجع ذیصلاح هستند که نبود آنها مانع ترخیص خواهد بود.
- مشکلات مالی: عدم توانایی در تامین هزینههای گمرکی، حملونقل و بیمه میتواند فرآیند ترخیص را به تعویق بیندازد.
- سهلانگاری یا عدم پیگیری صاحب کالا: عدم مراجعه به موقع یا بیاطلاعی از قوانین مربوطه نقص اساسی در تکمیل فرآیند است.
تاثیرات و پیامدهای کالای متروکه
وقوع وضعیت متروکه برای کالاها، مشکلات مالی و حقوقی متعددی را برای واردکنندگان یا صاحبان کالا به همراه دارد. کالا نه تنها به فروش میرسد بلکه هزینههایی بابت انبارداری، حمل، بیمه و مالیاتهای گمرکی از محل فروش کسر میشود و مابقی به عنوان سپرده نزد گمرک باقی میماند. امکان درخواست استرداد وجوه با ارائه مستندات قابل قبول ظرف مدت دو سال فراهم است، اما اولویت فروشنده برای حضور در مزایده وجود ندارد.
چگونه میتوان از متروکه شدن کالا جلوگیری کرد؟
به منظور کاهش ریسک تبدیل کالا به کالای متروکه، مراحل زیر توصیه میشود:
- آگاهی کامل از قوانین گمرکی: شناخت کامل الزامات مدرکی، مجوزها و ضوابط ترخیص کمک به پیشگیری از اشتباهات میکند.
- برنامهریزی قبل از ارسال بار: تهیه مدارک از قبل، هماهنگی دریافت مجوزها و تضمین تامین مالی هزینهها ضروری است.
- دریافت اطلاعات دقیق هزینهای: استفاده از ماشین حساب آنلاین هزینه ترخیص مانند دریااکسپرس به برآورد درست هزینهها یاری میرساند.
- پیگیری مستمر مراحل ترخیص: با نظارت لحظهبهلحظه بر روند گمرکی میتوان مشکلات احتمالی را سریع شناسایی و رفع کرد.
- بهرهمندی از مشاوره تخصصی: همکاری با شرکتهای معتبر که تخصص لازم را در زمینه ترخیص کالا دارند، از جمله خدمات دریااکسپرس، باعث کاهش مفاصا حسابهای نادرست و افزایش دقت امور گمرکی خواهد شد.
تمدید مهلت ترخیص و پیگیریهای قانونی
در صورت بروز مشکلاتی که باعث عدم ترخیص کالا در موعد مقرر شود، مالک میتواند با ارائه درخواست کتبی و دلایل قانعکننده از مسوولان گمرک تقاضای تمدید مهلت نماید. این امر معمولاً تا چهار ماه در گمرکهای زمینی و دریایی و دو ماه برای محمولههای هوایی قابل انجام است اما تصمیم نهایی بر عهده گمرک بوده و تابع شرایط قانونی است.
مسئولیت فروش کالاهای متروکه
فروش کالاهایی که بهدلیل عدم ترخیص متروکه شناخته شدهاند بر عهده سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی است. این نهاد، پس از کسر هزینههایی مانند انبارداری، حمل و بیمه، مبلغ باقیمانده را به صاحب کالا پرداخت میکند. اگر کالای متروکه شامل اقلام ممنوعه باشد، اقدامات ویژه قضایی و قانونی اتخاذ میشود و امکان طرح پرونده اعتراض برای صاحبان کالا در مراجع ذیصلاح وجود دارد.
دستاوردها و خدمات تخصصی دریااکسپرس در حوزه کالای متروکه
دریااکسپرس با بیش از دو دهه تجربه در زمینه ترخیص کالا و فعالیت در چندین شعبه ایران و منطقه خلیج فارس، خدمات گستردهای را در زمینه مشاوره گمرکی، محاسبه دقیق هزینهها و پیگیری مداوم فرآیندهای مربوط به کالای وارداتی ارائه میدهد. بهرهگیری از تیم حرفهای، دانش بهروز و ابزارهای مدرن، مانند ماشین حساب هزینه در سایت دریااکسپرس، امکان مدیریت دقیق و بهینه کالاها را به واردکنندگان و صادرکنندگان میدهد تا از بروز مشکلاتی نظیر متروکه شدن بار جلوگیری نمایند.
نتیجهگیری
کالای متروکه مسئلهای مهم در تجارت خارجی است که میتواند تبعات مالی و حقوقی زیادی برای فعالان اقتصادی داشته باشد. اطلاع کامل از قوانین، برنامهریزی منطقی، تهیه مدارک کامل و بهرهمندی از تجربیات کارشناسان، راهکارهایی موثر برای پیشگیری از این مشکل به شمار میرود. شرکتهایی مانند دریااکسپرس با ارائه راهکارهای جامع و تخصصی به تسریع فرایند ترخیص و کاهش ریسک کالاهای متروکه کمک میکنند. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر میتوانید به بخش تماس با ما در دریااکسپرس مراجعه فرمایید.